Cây bơ loại cây ăn quả độc đáo
Là loại cây ăn quả lâu năm ở Việt Nam. Nó có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới Trung Mỹ như Mexico,Guatemala,….
Bơ gồm rất nhiều giống thuộc họ Lauraceae.phần lớn chúng thuộc 3 chủng : chủng Mexico, chủng Guatamala, chủng Antilles.
Phân bố cây bơ ở Việt Nam
- Vùng Đức Trọng, Bảo Lộc: trong các huyện này thì chủng Antilles chiếm tỉ lệ lớn nhất so với các chủng còn lại
- Vùng Di Linh: được coi như là vùng phân bố chủng Guatemala
- Vùng Tây Nguyên : với diện tích khoảng 2800 ha,sản lượng bơ được bán ra thị trường khoảng 40.000 tấn.
Đặc điểm thực vật và sinh lý của cây bơ:
- Đặc điểm thực vật :
- Cây thường rất to, được xếp vào cây xanh lá quanh năm. Nhưng vài loại giống có tính chất rụng lá 1 phần hoặc hết khi cây nở hoa. Dặc tính này chỉ có tính tạm thời vì sau đó chồi non lại phát sinh ngay.
- Lá cây lúc non có màu hơi đỏ hoặc màu đồng và có lớp lông mịn. Đến khi trưởng thành lá cây có màu xanh láng, lá thường dài. Chóp của lá bén nhọn nhưng có vài loài chóp lá hơi tròn. Lá cây thường khi vò sẽ có mùi hôi ,tùy theo từng loài.
- Hoa cây bơ có màu xanh nhạt hoặc là màu xanh vàng, thường phát sinh thành từng chum. Hoa chỉ có 1 nhụy, 1 tâm bì chứa một tiểu noãn và 12 nhị. Các bộ phận của hoa đều có lông mịn.
- Quả bơ khi chưa chín có màu xanh, lúc chín có loại màu xanh thẩm hoặc màu tím sẫm. Quả có hình dáng và trọng lượng khác nhau tùy giống : tròn, trứng, hình quả lê,….Trọng lượng của quả lê thay đổi từ 60 đến 150 gam, có quả to nặng hơn 1 kg. Quả thường có ba phần rõ rệt: vỏ, thịt, hạt. Bề dày và cấu tạo phụ thuộc vào giống của chúng.
+ Vỏ : có loại vỏ quả sần sùi và có loại vỏ láng. Màu sắc của vỏ biến động nhiều từ nhỏ đến lớn.
+ Thịt : có nhiều màu : có thể là màu vàng kem, vàng bơ hoặc vàng sáng. Trong thịt thường có các sợi nhỏ. Thịt quả có hàm lượng dầu béo cao.
+ Hạt: được hai lớp vỏ lụa bao bọc gồm 2 tử diệp hình bán cầu. Giữa hai tử diệp có phôi hạt nằm về phía cuống quả.
xem thêm:
2.Đặc điểm sinh lý :
- Hoa cây bơ có tính chất lưỡng tính mặc dù vậy sự thụ phấn của cây bơ phụ thuộc vào hoạt động sinh lý của nhị và nhụy.
- Căn cứ và thời gian hoạt động của nhị và nhụy,các nhà nghiên cứu chia ra thành hai nhóm :
+ Nhóm 1: hó nở một lần vào buổi sáng, nhụy chín nhưng nhị chưa tung phấn sau đó hoa cụp lại. Hoa nở lần 2 vào buổi trưa hôm sau, nhị chín tung phấn nhưng lúc này nhụy không còn khả năng thụ phấn nữa. Thời gian giữa hai lần nở hoa kéo dài 1 ngày.
+ Nhóm 2: hoa bắt đầu nở vào buổi chiều, nhụy chín và sẵn sàng đón phấn. Sau đó là thời gian hoa cụp lại khoảng dưới 1 ngày. Hoa sẽ nở lần 2 vào buổi sáng ngày hôm sau, nhị chín và tung phấn.
Đặc tính sinh thái của cây bơ
- Về nhiệt độ: tùy theo từng chủng bơ mà có thể chịu được nhiệt độ khác nhau. Chủng Mexico, Guatemala có thể chịu đựng nhiệt độ từ 20 đến 60 oC. Các giống Antilles chỉ chịu được khoảng nhiệt độ là 0oC.
- Ẩm độ: lượng mưa tối ưu cho cây bơ trong một năm vào khoảng từ 1000 – 1500 mm. Bơ cần có một mùa khô mát để ra hoa đậu quả tốt nhất. Nếu trúng vào mùa mưa, ẩm độ cao sẽ làm cho hoa rụng hoa nhiều. Ngoài ra còn làm cho chất lượng quả giảm, năng suất thấp , hàm lượng dầu trong quả không cao.
- Gió: cần tăng cường các biện pháp che chắn gió làm đổ cây. Ngoài ra nhằm làm giảm sự bốc hơi nước vào mua khô để cây không bị rụng trái. Gió cũng gây các bệnh sinh lý cho cây bơ làm giảm năng suất của cây.
- Đất đai: cây bơ được trồng ở nhiều loại đất khác nhau: đất sét pha cát, đất pha sét, đất thịt nặng. Điều kiện cần thiết đối với đất là phải thông thoát, giàu chất hữu cơ.